Bokɔnɔ́ bwa Sika 2019 Vilúsu Kolóná

Bokɔnɔ́ bwa Sika 2019 Vilúsu Kolóná (CoVID-2019) ezali bokɔnɔ́ bwa mpéma. Yangó ewútaka na vilúsu kolóná. Kopalangan ya bokɔnɔ́ bwa CoVID-19 ebandákí na engumba Wuhan na Shina mpé ezali kopanzana na ba mbóka misúsu wuta ebandí.

Bilembo mpé Bimonisami ya Minene kokoma

Bilembo (fɛ́fɛlɛ, kɔsúkɔsú, mpási ya kompéma) ebandaka na mikóló 2 kinó 14 síma ya kozwa bokɔnɔ́/vilúsu. Makɔnɔ́ óyo eyebani ezali na bokeseni ya moke tǒ ebelé. Bokɔnɔ́ ya makasi ekokí komɛma bokɔnɔ́ ya mpéma (pneumonia), bokɔnɔ́ bwa mombuka (insufficance rénale), mpé na liwâ.

Benga monganga na yɔ̌ sɔ́kí ozalí na bilembo wana. Yebisa yé sɔ́kí okendaki mobembo mpe sɔ́kí okutanaki na moto óyo azwe bokɔnɔ́ óyo. Benga lopitalo LIBOSO okoma sɔ́kí ozalí na bosenga ya mónganga.

Kopengolama ya CoVID-19 kokoma

 
Pɔ eté Kolóná esíla

Sokola maboko na yɔ̌ na sabúni mpé na mái. Esengeli mpé kosokola maboko na yɔ̌ ata 20 sekondi. Salela kísi ya ba microbes óyo ezali ata na 60% ya alcool sɔ́kí sabúni na mái ezalí tɛ́. Esengeli obenga monganga na yɔ̌ sɔ́kí ozalí na bilembo óyo etangami na likoló.

Lisálisi ya solo solo ezalí tɛ́ pona CoVID-19.

Tála mpé kokoma