« Epatíte A » : différence entre les versions

Contenu supprimé Contenu ajouté
Eruedin (ntembe | bíteni ya mosálá)
m Eruedin a déplacé la page Hepatite A vers Epatíte A : ortho
Eruedin (ntembe | bíteni ya mosálá)
+cat / ortho selon Musanji Ngalasso Mwhata
Mokɔlɔ́tɔ 1 :
{{infobox disease
| Name = HepatiteEpatíte A
| image = Jaundice eye.jpg
| caption = Mbongwana ya mokobo kokoma jaune mpo na hepatiteepatíte A (''Hepatitis A'')
| ICD10 = {{ICD10|B|15||b|15}}
| ICD9 = {{ICD9|070.0}}, {{ICD9|070.1}}
Mokɔlɔ́tɔ 12 :
}}
 
'''HepatiteEpatíte A''' (eye eyebanaki kala bo '''hepatiteepatíte eye epesamaka''') ezaezalí bokono [[Makasi (ya nzoto)|makasi]] boye bopesamaka na [[foie]] na nzela ya virus ya hepatiteepatíte A (HAV).<ref name=Sherris>{{cite book | author = Ryan KJ, Ray CG (editors) | title = Sherris Medical Microbiology | edition = 4th | pages = 541–4 | publisher = McGraw Hill | year = 2004 | isbn = 0-8385-8529-9 }}</ref> Ba cas ebele elakisa obe bilembo mike to te mingi mpeza epayi ya bilenge.<ref name=AFP2012/> Ngonga kati ya tango virus ezwami na komonana ya bilembo, mpo na baye baza nayango, ezali kati ya poso mibale na motoba.<ref name="pmid16271543">{{cite journal| author=Connor BA| title=Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler| journal=Am. J. Med.| volume=118 |issue=Suppl 10A| pages=58S–62S| year=2005| pmid=16271543| doi=10.1016/j.amjmed.2005.07.018}}</ref> Tango bilembo bisili komonana bikoki koumela poso mwambe mpe kozala na: nausée, kosanza, pulupulu, [[mbongwana ya mokobo na jaune|loposo ya jaune]], fièvre, mpe mpasi na libumu.<ref name=AFP2012/> Pene ya 10–15% ya batu bamonaka bilembo kozongelaka nakati ya eleko ya sanza motoba sima na mbala ya yambo ya bozwi virus.<ref name=AFP2012/> [[Mbeba makasi ya foie]] esalemaka mpeza te kasi esalemaka mingi mpeza na kibomokolo.<ref name=AFP2012/>
 
== Ntína ==
<!-- Cause -->
Mingi mpeza ekabolamaka na bilei to mayi ya komela to mpe mayi oyo eza contaminé na nyei.<ref name=AFP2012>{{cite journal|last=Matheny|first=SC|last2=Kingery |first2=JE|title=Hepatitis A.|journal=Am Fam Physician |date=1 December 2012|volume=86|issue=11|pages=1027–34; quiz 1010–2|pmid=23198670 |url=http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html}}</ref> [[Ba crustacés]] oyo elambemi malamu te ezalaka mpe mua ntina ya bokono oyo.<ref>{{Cite journal | last1 = Bellou | first1 = M. | last2 = Kokkinos | first2 = P. | last3 = Vantarakis | first3 = A. | title = Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review. | journal = Food Environ Virol | volume = 5 | issue = 1 | pages = 13–23 |date=March 2013 | doi = 10.1007/s12560-012-9097-6 | pmid = 23412719 }}</ref> Ekoki mpe kokabolama na nzela ya kosimba mutu oyo azali nayango.<ref name=AFP2012/> Atako bana bake balakisaka bilembo te tango bazwami na virus ena bakoki mpe kokabola yango epayi ya basusu.<ref name=AFP2012/> Sima na kozwama obe mbala moko na virus ena mutu akomaka immuniser koloba ete akozwaka lisusu te bokono bona bomoyi naye mobimba.<ref>{{cite book|title=The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases|year=2006|publisher=Infobase |isbn=9780816069903|page=105|url=http://books.google.ca/books?id=HfPU99jIfboC&pg=PA105}}</ref> Mpo na kosala diagnostic esengelaka komeka makila mpo ete bilembo nayango elandani na oyo ya maladi misusu ebele. <ref name=AFP2012/> Yango ezali bongo moko ya ba virus mitano ya [[hepatiteepatíte]] oyo eyebani, eza: hepatiteepatíte A, [[hepatiteepatíte B|B]], [[hepatiteepatíte C|C]], [[hepatiteepatíte D|D]], na [[hepatiteepatíte E|E]].
 
== Bokébisi mpé lisálisi ==
<!-- Prevention and Treatment -->
[[MangweleMángwelé ya hepatiteepatíte A]] esalaka mpo na prevention.<ref name=AFP2012/><ref name=Irv2012>{{Cite journal | last1 = Irving | first1 = GJ. | last2 = Holden | first2 = J. | last3 = Yang | first3 = R. | last4 = Pope | first4 = D. | title = Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = 7 | issue = | pages = CD009051 | year = 2012 | doi = 10.1002/14651858.CD009051.pub2 | pmid = 22786522 }}</ref> Ba mboka misusu esengaka yango esalema mbala na mbala mpo na bana mpe baye baza na risque monene mpe bazwa mangwele te liboso.<ref name=AFP2012/><ref name=WHO2013/> Emonani neti esalaka mpo na bomoyi mobimba.<ref name=AFP2012/> Ba mesure misusu ya prevention eza [[kosokola maboko]] mpe kolamba bilei malamu.<ref name=AFP2012/> Traitement specifique eza te, kopema mpe komela ba nkisi mpo na [[nausée]] to [[pulupulu]] ezalaka recommendé kolandana na bosenga.<ref name=AFP2012/> Mingi mingi ba infections esilaka mpeza mpe bokono ya foie ekobaka lisusu te.<ref name=AFP2012/> Traitement ya mbeba makasi ya foie, soki esalemi, ezalaka na [[transplantion ya foie]].<ref name=AFP2012/>
 
== Epidemiologi ==
<!-- Epidemiology -->
Na mokili mobimba pene ya million 1.5 ya ba cas ya bilembo ya hepatiteepatíte ezwamaka na mibu nionso<ref name=AFP2012/> mpe pene ya ebele ya bamillion ya bainfections.<ref name=Was2006>{{cite journal|last=Wasley|first=A|author2=Fiore, A |author3=Bell, BP |title=Hepatitis A in the era of vaccination.|journal=Epidemiol Rev |year=2006|volume=28|pages=101–11|pmid=16775039 |doi=10.1093/epirev/mxj012 |url=http://epirev.oxfordjournals.org/content/28/1/101.long}}</ref> Esalemaka mingi na bituka biye bizali na assainissement malamu te mpe bozangi mayi ya petwa.<ref name=WHO2013>{{cite web|title=Hepatitis A Fact sheet N°328|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/|work=World Health Organization|accessdate=20 February 2014|date=July 2013}}</ref> Na [[ba pays en voie de développement]] pene ya 90% ya bana basilaki kozwa infection na mibu 10 nayango baza immuniser na kimokolo.<ref name=WHO2013/> Mingi mingi esalemaka na eleko ya ba épidémie na ba pays oyo eza kamua développés epayi wapi bana bazalaka exposé te tango bazali naino bake mpe mangwele epesamaka bisika mingi te.<ref name=WHO2013/> Na mobu ya 2010, hepatiteepatíte A ya makasi ememaki liwa ya batu 102,000.<ref name=Loz2012>{{cite journal|last=Lozano|first=R|title=Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010|journal=Lancet|date=Dec 15, 2012|volume=380|issue=9859|pages=2095–128|pmid=23245604|doi=10.1016/S0140-6736(12)61728-0}}</ref> [[Mokolo ya Mokili Mobimba mpo na HepatiteEpatíte]] milulu misalemaka mibu nionso na mokolo ya 28 na sanza ya Sambo mpo na koteya likolo ya [[hepatiteepatíte viral]].<ref name=WHO2013/>
 
== Ba références ==