Bagata (teritware) .
Bagata ezali territoire mpe localité ya province ya Kwilu na république démocratique ya Congo.
Bolimbisi mpe bokaboli mike
kokomaTeritware ya Bagata ezali na bonene ya 17 776 km2, ekokani na bonene ya Swaziland to ya Koweït (ezali na esika ya 157 na kati ya bikólo 221).
Na etuka ya Kwilu, etuka ya Bagata ezali na ngambo ya nord-ouest. Ekangami na etuka ya Mai-Ndombe (na nord ya Kasai) koleka penza na bituka ya Idiofa mpe Kutu. Na wɛsti ya Ngomba Kwango, etúká ya Plateaux ezali ndelo ya wɛsti. Na nsima, teritware yango ekendeki na sudi-wɛsti tii na Kinshasa, mboka-mokonzi ya etúká. Bagata ezali na ndelo ya sudi na district ya Kwango (territoire ya Kenge).
Ezali na lolenge ya triangle oyo na nsɔngɛ na yango ezali engumba Bandundu na zingazinga na yango ebale Kasai mpe ebale Kwango ekutanaka, na ndelo na yango ya nord mpe ya ouest. Na kati ya Kwilu, etuka ya Bagata ekangami na etuka ya Masi-Manimba mpe ya Bulungu.
Ebongisami na ba collectivités mitano (5 secteurs) mpe na engumba moko.
Ba secteurs
- Kidzweme na mboka
- Kwango-Kasai na mboka
- Kwilu-Ntobere azali moto ya mayele
- Manzasay na ye
- Wamba-Fatundu
Bazongeli maloba
- Bagata
Biteni mitano (kolektivite) ekabolami na bituluku 72 oyo ezali na bamboka soko 630. Kaka Bagata, mboka-mokonzi na yango nde ezali na etɛlɛmɛlo ya engumba.
Municipalité ya mboka
kokomaTerritoire yango ezali na commune rurale moko oyo ezali na ba électeurs na nse ya 80 000.
- Bagata (commune), (7 ba conseillers municipales) .
Environnement physique oyo ezali
kokomaTeritware ya Bagata ezali na ndelo ya ebale Kwango na wɛsti, mpe Kasaï na nɔrdi-ɛsti. Ekatisi yango na ebale Kwilu, oyo ekiti na Bandundu na Kwango mpe na ebale Wamba, oyo ekiti mpe na Kwango na Kingata, mpe na ebale ⁇ Inzia, oyo ekiti na Bagata na Kwilu. Bibale nyonso wana ekoki kotambwisama na mai na bisika nyonso oyo ezali.
80% ya mabele na yango ezali savanne ya banzete mpe mwa ndambo na yango ezali savanne. Zamba ya Bagata ezali libosoliboso zamba ya bibale minene mpe ya bibale na yango, Kwilu mpe Kwango, nzokande ngámbo ya ebale Kasai ezali na bazamba te.
Atako mosala ya bilanga ezali lisusu mingi te, ezali na bisika misato oyo ezali naino na bazamba ya kitoko.
- Eteni ya Wamba: bazamba ya Kishia-Kambulu mpe ya Kishia Ngasi, bazamba ya Fabiese, ya Kingalabaka, ya Kingala Matele, ya Kingala Mubenga, ya Kimbwo, ya Ntundu-Kingundzu-Kimbwo, bazamba ya Kingonbe na Mukusu;
- Eteni ya Manzasay: zamba ya Bulunkunbi, oyo ekendaka kino na Pokane, Mobanda, Lufimpa, Lunkala, Ngeme, mpe zamba ya Ndana, oyo ya Tomenkuye, Kimbibi, likolo ya oyo ya Muli kino na Ngei, zamba ya Kibwadi, Kindongombe, ya Kinkwa, ya Mbalibi, ya Mpie, ya Mpimoy Kimwanza, ya Tikapaseka;
- Eteni ya Kidzweme: bazamba ya Mpanga, Lukwei, Kibey, Mbanzadi.
Mabelé ya zamba mpe ya matiti ya zamba ya etúká yango ezali na likama mpo na mɔ́tɔ ya zamba oyo ezali kozika mbala na mbala, banzete ya mikemike mpe banzete ya mikemike oyo ezali kokatama mbala na mbala.